Inhoud
Stel je voor dat je ’s ochtends wakker wordt en direct een zwaarte voelt die je de dag al bijna laat overslaan. Geen zin om uit bed te komen, alles lijkt somber en je hoofd voelt als een mistig landschap. Misschien heb je dat gevoel wel eens gehad of ken je iemand die dit ervaart. Depressie kan verlammend zijn, vooral wanneer het constant op de achtergrond aanwezig blijft. Het is niet zomaar een korte dip; soms voelt het alsof je vastzit in een neerwaartse spiraal. Toch is er hoop – en juist die hoop wil ik graag met je delen.
De term “depressie” klinkt zwaar, en laten we eerlijk zijn: dat ís het ook. Maar de realiteit is dat veel mensen, vooral millennials en Gen Z’ers tussen de 20 en 40 jaar, tegenwoordig worstelen met sombere gevoelens, prikkelbaarheid of andere depressie klachten. Dat is geen zwaktebod, eerder een signaal dat er iets in je leven of lijf uit balans is. In mijn psychologiepraktijk Unhooked zie ik het vaak: mensen die worstelen met laaggradige of matige depressie verschijnselen en zich afvragen of hun gevoelens “normaal” zijn.
Toch wordt er nog best wat onduidelijkheid gevoeld over wat depressie nu écht is. Wanneer is het simpelweg een rotdag – of een rotweek – en wanneer spreken we van een klinische depressie? Wat zijn de meestvoorkomende depressie symptomen, welke depressie oorzaken spelen een rol en hoe zit het met mogelijke behandelingen? Ga er eens goed voor zitten en laten we samen bekijken hoe we meer helderheid kunnen krijgen.
Je kent het vast: een paar dagen chagrijnig en lamlendig voelen, of moeite hebben met uit bed komen omdat alles zo futloos lijkt. Dat kan gebeuren na een tegenslag of een drukke werkweek. Maar wanneer wordt zo’n somberte echt een depressie genoemd?
Over het algemeen spreken we van een depressie als je gedurende twee weken (of langer) bijna elke dag, het grootste deel van de dag, sombere gevoelens hebt. Je verliest interesse in activiteiten die je eerder leuk vond. Misschien ging je altijd graag op pad met vrienden of genoot je van koken, maar nu staat het je tegen. Sommige mensen omschrijven het alsof alle kleur uit hun leven verdwijnt.
Een kanttekening: Iedereen heeft weleens een mindere week. Het verschil is dat bij een depressie de negatieve gedachten en gevoelens hardnekkig en overheersend zijn. Je hebt moeite je dagelijkse leven draaiende te houden en de afvlakking of juist overrompelende verdrietigheid is niet zomaar met een avondje uit te wissen. Daar komt bij dat je vaak ook veranderingen ziet in je slaappatroon (meer of juist minder slapen), eetlust (soms weinig trek, soms juist vreetbuien) en energieniveau.
De officiële criteria voor depressie zijn vrij uitgebreid. Psychologen en psychiaters hanteren vaak een checklist met kenmerken als somberheid, verlies van interesse, concentratieproblemen en gevoelens van waardeloosheid of schuld. Toch moet je niet vergeten dat het heel persoonlijk is. De één blijft functioneren op werk maar stort thuis volledig in, terwijl de ander zich überhaupt niet kan opladen om uit bed te komen.
Iemand met een depressie hoeft er niet altijd “depressief” uit te zien. Soms lacht iemand op het werk nog mee, maar voelt hij of zij zich vanbinnen leeg en verdrietig.
Belangrijkste symptomen (fysiek & mentaal)
Depressie symptomen kunnen zich op talloze manieren manifesteren. Sommigen noemen het “depressie kenmerken,” terwijl anderen praten over “depressie klachten.” In feite hebben we het over hetzelfde: signalen die erop wijzen dat er sprake is van een mogelijke depressieve stoornis.
Soms kan het lijken of je enkel wat lusteloos bent, maar stiekem is er dan sprake van een onderliggende depressie. Anderen ervaren juist allerlei lichamelijke klachten, terwijl ze niet direct inzien dat die klachten ook een psychische oorsprong kunnen hebben.
Waar moet je op letten? Als deze symptomen langer dan twee weken aanhouden, is dat echt een signaal om jezelf even wat scherper in de gaten te houden. Je mag best af en toe met jezelf in gesprek gaan en denken: “Hé, ik voel me nu al een tijdje zo lusteloos. Is dit iets wat vanzelf overgaat of blijf ik erin hangen?” Het is absoluut geen teken van zwakte om eens te praten met vrienden, familie, een psycholoog of huisarts.
Nu komen we bij een vraag die bijna iedereen zichzelf stelt wanneer ze zich depressief voelen: waar komt het vandaan? Zijn het mijn genen, de maatschappij, het weer, of misschien iets anders? Nou, “depressie oorzaken” zijn meestal niet zwart-wit. Er is geen simpele aanwijsbare factor waar je met de vinger naar kunt wijzen. Vaak is het een combinatie van biologische, psychologische en sociale factoren.
Slaapproblemen, gebrek aan beweging en voeding zijn hierin cruciaal en laaghangend fruit als het gaat om zoeken naar oorzaken en oplossingen. Een lichaam dat onvoldoende brandstof krijgt, onvoldoende onderhouden wordt door fysieke inspanning en chronisch te weinig of te veel slaapt, zal vanzelf gaan haperen. Het lijf zal signalen afgeven in de vorm van lusteloosheid, gebrek aan energie, een leeg gevoel en passiviteit. Deze zelfde signalen kun je overigens ook krijgen na langdurige overbelasting, door overvolle agenda's, nachtelijke doomscroll-sessies en gebrek aan rustmomenten die je lijf en geest nodig hebben om reserves opnieuw aan te vullen.
Denk aan hoe je met stress omgaat, hoe je naar jezelf kijkt (je zelfbeeld), en of je perfectionistisch bent of snel geneigd bent tot piekeren. Als je geneigd bent om tegen jezelf te zeggen: “Ik kan niks goed doen, alles mislukt altijd bij mij,” waardoor je in passiviteit en vermijding verzand, dan kan dat depressieve gedachten in stand houden. In een apart artikel zal ik dieper ingaan op psychologische factoren van depressie.
Chronische stress op het werk, relatieproblemen, een gebrek aan steun uit je omgeving: het zijn allemaal mogelijke risicofactoren. Een flinke klusdruk kan bijvoorbeeld zorgen voor langdurige spanning, die langzaam maar zeker uitmondt in een depressie. Of je nu net een kind hebt gekregen en worstelt met slaaptekort, of je bent ineens alleen komen te staan na een scheiding – zulke gebeurtenissen kunnen net dat laatste zetje geven.
Een kleine, persoonlijke noot: Ik zie in mijn praktijk vaak mensen die “op papier” alles voor elkaar hebben – goede baan, fijne relatie, leuke vrienden – maar zich toch leeg voelen. Dat laat zien dat een depressie niet altijd direct te herleiden is tot één duidelijke oorzaak. Soms is het leven simpelweg te intens, te druk of voelt het alsof je onderweg jezelf bent kwijtgeraakt.
Depressie is dus vaak als een ingewikkeld kluwen wol. Eén draadje kan heel onschuldig lijken, maar samen vormen ze een verwarrend geheel. Het kost tijd en geduld om al die draadjes uit elkaar te halen en te zien waar de knopen precies zitten.
Doe de korte zelftest en maak jouw mentale balans op.
Hoe herken je een depressie bij vrouwen vs. mannen?
Je zou denken dat depressie voor iedereen gelijk is, maar er zijn subtiele verschillen in hoe mannen en vrouwen hun depressie klachten ervaren en uiten. Dat betekent natuurlijk niet dat elke vrouw of elke man dezelfde kenmerken laat zien. Toch zijn er wat patronen te herkennen:
Vrouwen
Mannen
Toch is het belangrijk om te benadrukken dat deze verschillen niet in beton gegoten zijn. Iedereen is uniek en een depressie kan zich op uiteenlopende manieren tonen. Juist door de verschillen te benoemen, kunnen we wellicht eerder herkennen dat iemand hulp nodig heeft.
Wat als je twijfelt? Misschien herken je bij je broer, partner, vriendin of collega bepaalde signalen – langdurige neerslachtigheid, prikkelbaarheid, vermoeidheid. Vaak is een eerste gesprek met de huisarts een goede zet. Of neem eens vrijblijvend contact op met een psycholoog om te sparren.
Als je eenmaal beseft dat er sprake is van een depressie, komt onvermijdelijk de vraag: wat nu? Het goede nieuws is dat er veel behandelopties bestaan, van therapie tot zelfhulp en van medicatie tot alternatieve methoden. Ik zal de belangrijkste kort benoemen, zodat je een beeld krijgt van wat er mogelijk is.
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een veelgebruikte vorm van therapie bij depressie. Het richt zich op het herkennen van en anders leren omgaan met negatieve gedachtenpatronen en gedragen die de klachten in stand kunnen houden (zoals vermijding of passiviteit). Misschien ben je geneigd om alles zwart-wit te zien (“Het is óf geweldig of verschrikkelijk!”). Met CGT leer je die gedachten te nuanceren. Je ontdekt dat er ook een middenweg is en dat je niet altijd alles hoeft te geloven wat je brein je influistert.
Acceptance & Commitment Therapy (ACT) focust zich ook op het flexibeler om leren gaan met gedachten en gevoelens die je belemmeren om het leven te leiden dat je wilt. ACT helpt je aandacht en energie te richten op dat wat belangrijk voor je is en je niet enkel blind te staren op problemen, iets wat bij depressieve klachten nog wel eens verloren raakt.
Interpersoonlijke therapie (IPT) focust zich weer op je relaties. Hoe ga je om met conflicten, rouw, of veranderingen in je sociale omgeving? Deze therapie kan helpen om communicatiepatronen te verbeteren en emotionele steun te vinden in je netwerk.
Emotion-focused therapy (EFT) richt zich zoals de naam zegt op de gevoelens. EFT benadrukt de nadeilge gevolgen van emotionele vermijding en het verkent de relaties tussen emoties en onze fundamentale behoeften zoals veiligheid, zorg en erkenning. Aanrader ook voor koppels.
Als psycholoog niet mijn favoriet, omdat dit als quick-fix kan worden gezien, klachten worden onderdrukt, het je geen vaardigheden geeft om zelf regie te ervaren over je klachten en het daardoor vaak geen duurzame oplossing biedt. Medicatie is ontstaan vanuit een biomedisch model van mentale klachten (tekorten of defecten in je brein), dit is echter nooit wetenschappelijk hard gemaakt. Wel kan medicatie je een zetje geven om uit een zware dip te helpen of in een ondragelijke situatie het leven wat draaglijker te maken, waardoor je eigen krachten opnieuw kan aanboren.
Eerlijk is eerlijk, een depressie verdwijnt niet altijd van de ene op de andere dag. Maar de juiste combinatie van therapie, ondersteuning vanuit je omgeving en zelfzorg kan je leven echt weer kleur geven.
Zoek steun bij familie, vrienden, of lotgenotengroepen. Depressie kan isolerend werken, maar mensen om je heen kunnen net dat duwtje in de rug geven. Durf ook te zeggen dat je niet zo lekker in je vel zit. Soms is het al fijn als iemand gewoon luistert zonder oordeel.
Een lichte zijstap: Er bestaan tegenwoordig diverse apps die je stemming bijhouden of oefeningen bieden om stress te verminderen. Denk aan apps als Headspace of Calm. Probeer eens zo’n tool uit en kijk of het iets voor je doet.
Neem vandaag de eerste stap en meld je aan voor een vrijblijvende kennismaking.
Je vraagt je misschien af: “Oké, maar hoe pak ik dit allemaal concreet aan?” Hier zijn nog een paar praktische aanwijzingen:
Een persoonlijke opmerking: Ik merk in mijn praktijk Unhooked dat mensen soms worstelen met het idee “Ik zou toch sterk genoeg moeten zijn om het zelf op te lossen?” Maar depressie is geen kwestie van wilskracht of luiheid. Het is een complexe toestand die je soms in je eentje niet kunt doorbreken. Dat is niet iets om je voor te schamen, wel iets om actief mee aan de slag te gaan.
Depressie kan voelen als een lange, donkere tunnel zonder einde. Toch is er bijna altijd een uitgang, hoe klein dat lichtpuntje in de verte ook lijkt. De weg naar herstel is geen rechte lijn; er zitten bochten en hobbels in. Je hebt dagen dat je denkt: “Yes, ik ben er weer!” en dan ineens komt er een terugval. Dat hoort erbij en het betekent niet dat je faalt. Het betekent dat je mens bent.
Ooit zei een cliënt tegen me: “Het voelt alsof ik vastzit in m’n eigen hoofd en dat alles wat ik doe nutteloos is.” Zij ontdekte, na gesprekken en oefeningen, dat het vooral haar eigen gedachten waren die de depressie in stand hielden. Zodra ze leerde herkennen wanneer ze zichzelf onnodig naar beneden praatte, kon ze langzaam weer wat beter functioneren.
Soms is het ook een kwestie van balans vinden tussen werk, privé en rust. Millennials en Gen Z’ers krijgen van alle kanten prikkels. We willen presteren, een leuke sociale kring hebben, constant bereikbaar zijn en liefst nog elk weekend iets tofs doen. Die druk – hoe leuk sommige onderdelen ook zijn – kan op de lange termijn uitputten.
Als je na het lezen van dit stuk denkt: “Jeetje, dit ben ik,” of “Goh, dit lijkt wel heel erg op mijn collega of mijn vriend(in),” dan is dat best spannend. Misschien was je er al bang voor dat er sprake is van een depressie, of misschien kwam dit inzicht wat onverwacht. Hoe dan ook, kennis is macht.
Dat betekent niet dat je alles meteen moet veranderen. Kleine stappen, kleine doelen – echt, dat is zó belangrijk. Een gesprek met een professional, zoals in mijn psychologiepraktijk Unhooked, kan de eerste hobbel wegnemen. We kijken dan samen naar welke insteek bij jou past en hoe we de “kluwen wol” waar ik het eerder over had, stukje bij beetje kunnen ontrafelen.
Soms denk je: “Maar hoe begin ik dan zo’n traject?” Een eerste gesprek is vaak al verhelderend. We nemen je klachten door, onderzoeken welke symptomen de boventoon voeren en proberen een rode draad te ontdekken in jouw levensverhaal. Misschien is er een duidelijk aanwijsbare aanleiding (bijvoorbeeld een burnout op je werk) of misschien is het iets wat al langer sluimert.
Heb je niet meteen behoefte aan een formeel traject? Dan kun je altijd kijken of er zelfhulpmogelijkheden zijn die bij jou passen. Denk aan online cursussen gericht op het aanpakken van negatieve gedachten, meditatieoefeningen of lotgenotengroepen. Weet wel dat depressie een serieuze aandoening is. Dus als je twijfelt, trek vooral tijdig aan de bel.
Dat lijkt een hele waslijst, maar het is vooral bedoeld om te laten zien dat er meerdere wegen zijn naar verbetering. Er is geen one-size-fits-all oplossing. De kunst is om te ontdekken wat bij jou past.
Oké, ik heb je nu een heleboel informatie gegeven over depressie symptomen, depressie oorzaken, en hoe je depressie kenmerken kunt herkennen bij jezelf of anderen. Het is veel, en misschien is niet alles meteen bruikbaar voor jou. Maar het doel van deze pillar page is juist om een brede basis te bieden. Ieder mens loopt zijn eigen pad, en wat voor de één werkt, is voor de ander misschien minder effectief.
Eén ding wil ik je nog meegeven: Je hoeft het niet alleen te doen. Soms voelt het alsof je compleet alleen staat in je somberheid. Toch zijn er altijd mensen die je willen helpen – of dat nu een goede vriend, familielid of professional is. Wees niet bang om je uit te spreken.
Je bent niet je depressie; je hébt een depressie. Dat klinkt als een cliché, maar soms is die nuance precies wat je nodig hebt om op zoek te gaan naar hulp en je eigen kracht terug te vinden. Mocht je meer willen weten of eens willen sparren, je weet me te vinden!
You know what? Er komt een moment dat je terugkijkt en denkt: “Ik kan weer genieten van de zon die door het raam schijnt.” En dat moment is het waard om voor te vechten
© 2025 Unhooked All Rights Reserved
Unhooked
Goeman Borgesiuslaan 77
3515 ET Utrecht
be.unhooked@gmail.com
0618242420
KVK 92353118
BIG 69933821925
