Ken je dat gevoel waarbij je, zelfs na acht uur slapen, nog steeds uitgeblust wakker wordt? Dat je overdag met halve ogen naar je scherm staart en je hoofd nooit helemaal op pauze lijkt te kunnen? Misschien ben je halverwege de dag al op, en voel je een onbestemde irritatie borrelen. Je vraagt je af: “Hoe kan ik zó moe zijn, terwijl ik niet eens fysiek zware dingen doe?” Heel herkenbaar, en absoluut niet gek. In deze blog gaan we samen op zoek naar antwoorden: hoe ontstaat die mentale moeheid, waarom blijft ze soms zo hardnekkig hangen, en wat kun je praktisch doen om je batterijen weer op te laden?
Laten we beginnen met een kleine verkenning. Mentale vermoeidheid is meer dan alleen “niet lekker in je vel zitten” of “een beetje sloom”. Het voelt alsof je cognitieve motor hapert. Je aandacht zakt weg, je geheugen werkt trager, en zelfs de simpelste taak kan plots reusachtig lijken. Sommigen omschrijven het als een hoofd dat continu gevuld is met mist, waardoor heldere gedachten nauwelijks doordringen.
Uit mijn ervaring als neuropsycholoog zie ik regelmatig hoe deze mentale moeheid mensen beperkt. Ze willen van alles doen, maar hun hoofd begint halverwege de dag te protesteren. Het wordt lastiger om informatie te verwerken, te onthouden of om normaal te plannen. Net als een computer die te veel tabbladen heeft openstaan en dreigt vast te lopen. Je bent niet dom of lui: je brein roept je tot de orde en zegt eigenlijk: “Ik heb rust nodig.”
Denk aan je cognitieve functies als een toren met verschillende verdiepingen. Bovenin heb je hogere denkprocessen, zoals creativiteit, probleemoplossing en complexe besluitvorming. In het midden vind je zaken als je werkgeheugen en je concentratie. Helemaal onderaan, als stevige fundering, ligt je mentale belastbaarheid — je ‘mentale energievoorraad’. Net als een gebouw kan deze toren niet rechtop blijven staan zonder een solide basis.
Als je mentale energie laag is, merk je dat meteen op alle niveaus. Je geheugen hapert, je concentratie vliegt alle kanten op, en je hebt moeite om logisch na te denken. Bovendien kan je humeur grilliger worden. Misschien merk je dat je sneller gestrest, prikkelbaar of zelfs verdrietig raakt. Het is alsof je fundering aan het verzakken is, waardoor de hele constructie instabiel wordt.
“Maar hoe komt het dan dat ik die fundering niet meer stevig krijg?” Dat is een logische vraag. Er zijn talloze redenen waarom je mentale energie kan weglekken. Soms is het een periode van extreem veel werk of studie, waarin je elke dag te lang gefocust bent op één taak (of juist op honderd dingen tegelijk). Soms is het een opeenstapeling van stressoren — denk aan zorgen om geld, relaties of gezondheid. En soms is het simpelweg omdat we in onze vrije tijd nog steeds doorrazen met sociale media, Netflix, eindeloze appjes en nieuwsupdates. Onze hersenen krijgen zo zelden écht pauze.
Het fascinerende (en tegelijkertijd frustrerende) is dat je hoofd ook energie verbruikt als je ontspanning zoekt via schermen. Scrollen door Instagram of tussendoor “lekker even een serie pakken” klinkt relaxt, maar je brein blijft actief nieuwe prikkels verwerken. Het is een soort sluimerende inspanning die niet per se voelt als werk, maar wel je accucapaciteit opeet.
Onze aandacht kun je vergelijken met een elastiek. Telkens als je je op iets richt — of dat nou een werkmail, een WhatsApp-gesprek of het lezen van dit artikel is — trek je het elastiek uit. Dat is heel normaal; je focust je op wat belangrijk is, en je brein gebruikt glucose, zuurstof en talloze kleine hersenverbindingen om die taak succesvol te volbrengen. Maar een elastiek heeft zijn limiet. Houd je ‘m te lang gespannen of laat je niet genoeg momenten om te herstellen, dan verslapt hij of knapt hij zelfs.
Dat knappen merk je misschien aan die irritante brain fog: opeens kun je niet meer helder nadenken. Of aan een ernstige dip in motivatie: je wilt nog wel, maar je gedachten zijn overal behalve bij de taak. Je hoofd sputtert tegen als een motor zonder olie. Wat er dan vaak gebeurt, is dat we gefrustreerd raken en onszelf dwingen nóg harder te trekken aan dat elastiek, wat de boel alleen maar erger maakt.
Soms denk je dat je wel “even door” kunt, maar je lijf en brein geven subtiele hints dat de rek eruit is. Let eens op:
Deze signalen noemen we ook wel overprikkeling. Het is het moment waarop je lichaam roept: “Stop, geef me ruimte om te herstellen.”
Als we merken dat we inzakken, komt er vaak een knagende stem in ons hoofd: “Ik moet gewoon beter mijn best doen.” We schieten in een hogere versnelling, want we denken dat het zo hoort of dat anderen het ook zo doen. Je zet er nog meer druk op, maar het resultaat is dat je brein alleen maar uitgeputter raakt.
Het klassieke voorbeeld is de student die tot diep in de nacht blokt, terwijl de concentratie allang verdwenen is. Of de young professional die nog even dat rapport afmaakt, terwijl hij door zijn energie heen is. In plaats van stapsgewijs te pauzeren, hopen we alles op te lossen door ‘gewoon vol te houden’. Maar je krijgt dan een soort tunnelvisie: hoe harder je probeert te focussen, hoe minder je hersenen eigenlijk kunnen bijbenen.
Er is nog een andere, misschien verrassende, boosdoener: onderbelasting. Hoe dat werkt? Stel, je hebt een zware periode gehad met veel stress, misschien wel een burn-out. Vervolgens krijg je de neiging om alles te vermijden dat veel inspanning kost, uit angst om weer onderuit te gaan. Je trekt je terug, doet zo min mogelijk. Klinkt logisch om te herstellen, maar het brein heeft ook prikkels nodig om fit te blijven.
Dit is een beetje zoals langdurig vakantie houden. In het begin is het superlekker om niets te doen, maar als je vervolgens weer moet opstarten (denk aan werk of sociale activiteiten), voelt het extra zwaar. Je hebt je mentale spieren dan nauwelijks getraind. Je energievoorraad is niet meer gewend aan intensieve taken. Hierdoor kun je in een cirkel belanden: je vermijdt inspanning en wordt daardoor steeds zwakker in het aan kunnen van mentale prikkels, wat je angst om weer moe te worden alleen maar vergroot.
Misschien denk je: “Oké, het is niet ideaal, maar is mentale moeheid echt zo erg?” Het antwoord is helaas ja. Chronische mentale uitputting kan uitgroeien tot stevige klachten, zoals een burn-out, angststoornis of depressie. Je zit dan niet alleen met een futloos hoofd, maar ook met gezondheidsklachten en emotionele instabiliteit. Je merkt dat je productiviteit op je werk zakt en je sociaal isolement groeit. Simpelweg de deur uitgaan kan voelen als een onmogelijke taak.
Wees daarom alert op signalen zoals:
Hoe eerder je deze signalen herkent, hoe groter de kans dat je op tijd kunt bijsturen.
We weten het eigenlijk allemaal: af en toe afstand nemen is gezond en noodzakelijk. Toch is het soms ontzettend lastig. We leven (laten we eerlijk zijn) in een maatschappij die snelheid adoreert. Of je nu studeert, werkt of een gezin hebt — er is constant iets wat om jouw aandacht vraagt. En als je dan eindelijk pauze neemt, word je alsnog verleid door je telefoon, je laptop, of de druk om “iets nuttigs” te doen.
Je brein krijgt daardoor zelden een moment waarop het echt tot rust kan komen. Zelfs als je op de bank ploft, val je vaak in de valkuil van eindeloos scrollen of bingewatchen. En voor je het weet, voel je je nog vermoeider dan daarvoor.
Als je dag al vol prikkels zit, schuilt er een groot risico in nog meer prikkels. Het verschil tussen ‘actieve’ en ‘passieve’ ontspanning is hier relevant. Bij actieve ontspanning denk je aan een wandeling in de natuur, een goed gesprek met een vriend(in), of simpelweg even zonder telefoon ergens zitten en je gedachten laten gaan. Dat klinkt misschien saai, maar je brein krijgt dan echt de kans om op adem te komen.
Bij passieve ontspanning, zoals urenlang scrollen of filmpjes kijken, blijven je hersenen alert. Ze zijn druk bezig met indrukken verwerken: kleuren, geluiden, boodschappen, reclames, commentaren. De boog is dan nog steeds gespannen. Het kan best leuk zijn, maar je loopt het risico dat je met een overladen hoofd afsluit, waardoor de echte rust uitblijft.
Goed, je weet nu dat mentale moeheid niet zomaar overgaat door harder te werken, noch door passief op de bank te liggen. Hoe herstel je dan die felbegeerde mentale energie? Het vergt een bewuste aanpak.
Hier zijn een paar concrete suggesties:
Als je echt aan het randje zit en merkt dat de reguliere pauzes niet voldoende zijn, kan een tijdelijk rustschema helpen. Dat betekent dat je gedurende ongeveer vier tot zes weken dagelijks meerdere rustmomenten inplant, bijvoorbeeld vijf keer twintig minuten. Het lijkt misschien wat rigide, maar voor sommige mensen is dit een doorbraak.
Het idee: je gaat dan liggen of zitten met je ogen dicht, zonder enige afleiding. Geen telefoon, geen muziek, niks. Dit geeft je hersenen de ruimte om te herstellen, bijna zoals een powernap maar zonder dat je per se in slaap valt. De eerste dagen kun je je hier juist nóg slomer door voelen, omdat je lichaam eindelijk de kans krijgt om signalen van vermoeidheid te registreren. Dat hoort erbij en gaat vaak na een tijdje weer weg.
Nadat je dit schema een paar weken volhoudt, kun je voorzichtig je rustmomenten afbouwen en weer wat meer mentale taken toevoegen. Het is alsof je een uitgeput land laat braakliggen zodat het kan herstellen, en daarna voorzichtig weer gaat inzaaien.
Een veel voorkomende strategie is het piek-dal-patroon: je gaat een paar dagen keihard (in werk, studie of andere verplichtingen), en daarna val je compleet stil (bijvoorbeeld een heel weekend op de bank). Dat lijkt misschien een goede manier om balans te vinden, maar het is vaak te zwart-wit. Je brein en lichaam krijgen enorme pieken van belasting, gevolgd door abrupte dalen van passiviteit. Die extremes zorgen voor een flinke schok telkens je weer moet opstarten.
Probeer in plaats daarvan kleine golven te maken: regelmatig werken en regelmatig rusten, zodat je energielevel stabiliseert. Net zoals je spieren soepeler worden als je elke dag een stukje wandelt, in plaats van één keer per week een marathon te rennen en daarna zes dagen niets.
Mentale moeheid heeft ook een emotionele component. Je kunt je angstig, somber of onrustig voelen en dat weer wegdrukken met werk, social media of andere afleidingen. Helaas stapelt dat onderliggende gevoel zich op. Zodra je dan rust neemt, komt alles dubbel en dwars naar boven. Dat kan confronterend zijn, maar ook noodzakelijk als je écht wilt herstellen.
Een praktische tip: probeer af en toe bewust stil te zitten en te voelen wat er in je lichaam en hoofd omgaat. Het klinkt misschien zweverig, maar het helpt je te erkennen welke emoties er spelen. Door ze niet weg te drukken, voorkom je dat er een latente stressbron blijft smeulen die stiekem je mentale energie opslurpt.
Iedereen kent weleens een periode van meer vermoeidheid, en vaak kom je daar zelf uit door beter te letten op je rust en grenzen. Maar als de klachten blijven toenemen of je merkt dat je helemaal vastloopt, kan professionele hulp nuttig zijn. Ik zie in mijn praktijk mensen die al veel te lang wachten voordat ze aan de bel trekken. Ze hopen dat het vanzelf overgaat. Maar met begeleiding — of dat nu therapie, coaching of een combinatie is — kun je vaak sneller en effectiever werken aan herstel.
Bij Unhooked bied ik bijvoorbeeld een traject aan waarin we niet alleen kijken naar je vermoeidheid, maar ook naar de diepere oorzaken ervan. We onderzoeken hoe jouw persoonlijke stressoren en automatismen je energieniveau beïnvloeden. Daarnaast leer je specifieke tools om je brein rust te geven, zoals mindfulness-oefeningen die je moeiteloos in je dag kunt integreren. Het doel is niet alleen om uit de vermoeidheid te komen, maar ook om je mentale veerkracht te versterken, zodat je in de toekomst minder snel omvalt.
Soms roept mindfulness het beeld op van wierook en klankschalen, maar het is in wezen niets anders dan bewust aandacht geven aan wat er gebeurt, zonder oordeel. In de context van mentale vermoeidheid gaat het erom dat je leert wanneer je brein ‘overuren’ draait en hoe je die knop kunt terugzetten. Door kleine, praktische aandachtsoefeningen — denk aan één minuut bewust ademhalen of even stilstaan bij wat je voelt in je lichaam — merk je vaak al verschil in je energie. Je stapt dan uit de automatische doe-modus die je op de been houdt, maar die ook voortdurend vergt dat je alert bent.
Ik heb geregeld mensen in de praktijk die aan zichzelf twijfelen: “Ben ik gewoon zwak? Ik moet toch tegen een beetje stress kunnen?” Maar de realiteit is dat onze huidige manier van leven — met continue informatiestromen en hoge verwachtingen — veel van ons vraagt. Het is geen teken van zwakte als je moe bent; het is een duidelijk sein dat je systeem rust nodig heeft.
Je kunt het vergelijken met honger. Als je maag knort, ga je eten. Maar als je hoofd roept dat het moe is, zeggen we vaak: “Nog even doorbijten.” Stel je voor dat je die honger negeert, dan raak je ondervoed. Met mentale energie werkt het net zo. Je brein schreeuwt om bijtanken, maar we negeren het signaal. Uiteindelijk raakt je hele systeem ontwricht.
Mensen denken bij herstel vaak aan grote veranderingen: een sabbatical nemen, op retraite gaan of compleet switchen van baan. Natuurlijk kán dat helpen, maar niet iedereen heeft die mogelijkheid of behoefte. Bovendien blijkt uit onderzoek dat juist kleine aanpassingen in je routine voor duurzame verandering zorgen.
Denk aan:
Deze ogenschijnlijk minieme veranderingen geven je brein net wat meer ademruimte. Als je die ruimte consequent bewaakt, bouw je op de lange termijn een stevige buffer.
Ik noemde het al eerder: soms heb je meer nodig dan alleen een paar tips. In mijn Unhooked-programma richten we ons op het herstellen van mentale balans én het voorkomen van terugval. We kijken niet alleen naar je dagelijkse gewoontes, maar ook naar diepgewortelde patronen die je energie kunnen slurpen. Misschien ben je gewend om altijd alles “perfect” te willen doen, of stel je hoge eisen aan jezelf in je relaties. Die patronen hebben invloed op je stressniveau.
Door bewust te worden van je drijfveren, valkuilen en spanningssignalen, kun je leren anders met situaties om te gaan. We gebruiken onder andere mindfulness, cognitieve technieken en gesprekstherapie, op een laagdrempelige manier. Het is geen quick fix, maar eerder een ontdekkingsreis waarin je leert hoe jouw brein werkt en wat het nodig heeft.
Je hoeft echt niet vanaf nu elke dag te mediteren of je telefoon de deur uit te gooien. Het gaat juist om haalbare aanpassingen die je kunt verweven in je leven, zodat je brein voldoende rust en ruimte krijgt. Zo voorkom je dat je straks weer in dezelfde fuik zwemt van overbelasting of juist onderbelasting.
Misschien heb je door deze blog al allerlei ideeën, maar voelt het nog steeds overweldigend. Of misschien heb je deze tips al vaker gehoord en loop je vast in dezelfde patronen. Het is geen schande om daarbij hulp te vragen. Sterker nog, vaak is het juist heel waardevol om met iemand te sparren. Dat kan een goede vriend, een coach of een therapeut zijn.
Bij Unhooked kun je vrijblijvend een kennismakingsgesprek aanvragen. We kijken dan samen waar je tegenaan loopt en wat je zou kunnen doen om je energie stap voor stap weer op peil te brengen. Geen vaste route die voor iedereen hetzelfde is, maar maatwerk, omdat ieder mens uniek is.
Dat gevoel van constante moeheid, dat nooit-echt-uitstaan-van-je-hoofd, is een serieus signaal. Het betekent dat je mentale batterij steeds op rood staat en niet voldoende wordt bijgeladen. Misschien herken je jezelf in de beschrijvingen van overbelasting, onderbelasting of een combinatie daarvan. Het is goed nieuws dat er wel degelijk manieren zijn om uit die cirkel te komen.
Je kunt beginnen met kleine, concrete stappen: micropauzes, een duidelijke dagstructuur, afwisseling tussen cognitieve en fysieke activiteiten en het serieus nemen van je emotionele signalen. Als je merkt dat dat niet genoeg is, kan een rustschema een tijdelijke uitkomst bieden. En als je behoefte hebt aan extra begeleiding om de oorzaken van je vermoeidheid écht aan te pakken, sta ik voor je klaar bij Unhooked.
Jezelf toestaan om moe te zijn en aandacht te geven aan wat jouw brein en lichaam écht nodig hebben, is geen luxe. Het is een vorm van zelfzorg die je op de lange termijn enorm veel oplevert. Uiteindelijk wil je toch weer met plezier en energie in het leven staan, zonder dat zware hoofd dat je elke dag naar beneden drukt. Gun jezelf die ruimte om te herstellen en te groeien. Je mag het zien als een investering in de fundering van jouw mentale ‘toren’. Want als die basis stevig is, kun je daar weer op bouwen — met heldere gedachten, ruimte voor creativiteit en een emotioneel evenwichtiger leven.
Heb je vragen of wil je weten hoe ik jou persoonlijk kan helpen? Neem gerust contact op voor een vrijblijvend gesprek. Je bent niet alleen in deze zoektocht, en soms is een duwtje in de rug precies wat je nodig hebt om weer op te bloeien.
© 2025 Unhooked All Rights Reserved
Unhooked
Goeman Borgesiuslaan 77
3515 ET Utrecht
be.unhooked@gmail.com
0618242420
KVK 92353118
BIG 69933821925
